Καθημερινά εκτίθεται σε ένα σωρό καταστάσεις και έρχεται αντιμέτωπη με φανερούς ή κρυφούς «κινδύνους» τους οποίους θα πρέπει να αντιμετωπίσει και να ξεπεράσει ώστε τελικά να δημιουργήσει, μέσα στους χώρους που δραστηριοποιείται (την οικογένεια, εργασία, τη παρέα, κτλ), ένα υγιές, αρμονικό και ειρηνικό περιβάλλον. Κάθε απόκλιση από την επιτυχή αντιμετώπιση αυτών των καταστάσεων έχει άμεσο ή έμμεσο αντίκτυπο στην ψυχική και την σωματική της υγεία.
Πέρα από αυτή την κατάσταση, οι γυναίκες είναι ευάλωτες και σε κάθε μορφής σωματική ή λεκτική βία η οποία εμφανίζεται με ποικίλες μορφές π.χ. επίθεση στο δρόμο, οικογενειακή βία, σεξουαλική παρενόχληση κτλ
Επιβάλλεται λοιπόν η σύγχρονη γυναίκα, μητέρα, σύζυγος, εργαζόμενη να αναπτύξει ικανότητες αυτοάμυνας (με την ευρύτερη έννοια του όρου) ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει όλους τους κινδύνους, από όπου και αν προέρχονται, με αποτελεσματικό τρόπο.
Αν αναλογισθεί κανείς ότι η σωματική βία θα τύχει ελάχιστες φορές στη ζωής μιας γυναίκας ή ίσως και ποτέ, τότε θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι οι ικανότητες αυτοάμυνας θα πρέπει ουσιαστικά να έχουν σαν κύριο στόχο την αντιμετώπιση της καθημερινότητάς της και σαν δευτερεύοντα εκείνον την αντιμετώπισης μιας σωματικής βίας.
Ίσως αυτή η προσέγγιση να ακούγεται παράξενη. Στις επόμενες παραγράφους θα δούμε πως μέσα από μια πολεμική τέχνη, που θα περίμενε κανείς να διαβάσει μόνο για τεχνικές αυτοάμυνας απέναντι σε σωματική βία, μπορεί να αντιμετωπίσει και να διαχειρισθεί κάθε μορφής βία (σωματική, ψυχολογική, λεκτική, κτλ).
Το Aikido
Το Aikido είναι μια σύγχρονη Ιαπωνική πολεμική τέχνη που σημαίνει «ο δρόμος για την εναρμόνιση με την ενέργεια που μας περιβάλλει και τους νόμους της φύσης». Ο ιδρυτής της Morihei Ueshiba (1883 – 1969) αφού εκπαιδεύθηκε για πολλά χρόνια σε διάφορες παραδοσιακές πολεμικές τέχνες συνειδητοποίησε δύο παραμέτρους που έλλειπαν από όλα όσα είχε μάθει.
Η πρώτη παράμετρος αφορούσε την αντιμετώπιση του αντιπάλου. Οι μέχρι τότε τέχνες αντιμετώπιζαν τον αντίπαλο δυναμικά ουσιαστικά τραυματίζοντας τον προκειμένου να τον θέσουν εκτός «μάχης» (φανταστείτε μια απόκρουση με ένα δυνατό λάκτισμα ή μια δυνατή γροθιά). Η δεύτερη παράμετρος είχε να κάνει με την σωματική δύναμη του ασκούμενου η οποία εξαρτάται από τον σωματότυπο του κάθε ανθρώπου και η οποία βέβαια φθίνει με την πάροδο του χρόνου.
Προσπάθησε λοιπόν να ενσωματώσει στις τεχνικές που γνώριζε αφ’ ενός τη φιλοσοφία της μη βίας και αφ’ ετέρου την ανεξαρτητοποίηση των τεχνικών από την μυϊκή δύναμη του κάθε ανθρώπου. Το αποτέλεσμα αυτής προσπάθειας ήταν η δημιουργία του Aikido.
Το αποτέλεσμα του Aikido είναι μια πλήρως χαλαρή και γεμάτη ενέργεια τέχνη, την οποία ο απλός θεατής τις περισσότερες φορές δεν μπορεί να καταλάβει και να αιτιολογήσει. Παρόλα αυτά, η ενέργεια με την οποία εξουδετερώνεται ο επιτιθέμενος, υπάρχει και βρίσκεται κρυμμένη μέσα στη κινησιολογία του. Μια αίσθηση μπορεί να πάρει κανείς παρατηρώντας μια σβούρα που γυρίζει με μεγάλη ταχύτητα γύρω από ένα σταθερό άξονα. Για τον θεατή η σβούρα φαίνεται σαν να παραμένει ακίνητη παρόλο που γυρίζει. Η ενέργεια εμφανίζεται μόλις κάτι ακουμπήσει την σβούρα μιας και αυτό αυτομάτως εκσφενδονίζεται μακριά!
Στα χαρακτηριστικά του Aikido μπορούμε να αναφέρουμε τα εξής:
- Λειτουργεί μόνο όταν δεχόμαστε επίθεση και όχι όταν την προκαλούμε.
- Χρησιμοποιείται η μικρότερη δυνατή ενέργεια για την επίτευξη του μεγαλύτερου δυνατού αποτελέσματος.
- Η προκαλούμενη βλάβη στον επιτιθέμενο είναι η μικρότερη δυνατή, ανάλογη πάντα με την σφοδρότητα της επίθεσης.
- Την επιλογή του ασκούμενου είτε να αποφύγει την επίθεση ή να ενεργήσει πάνω στην πρόθεση του επιτιθέμενου.
- Δεν υπάρχει περιορισμός στην ηλικία
Η προπόνηση
Το μάθημα σε ένα dojo (σχολή) Aikido ξεκινάει με ζέσταμα, ασκήσεις κινησιολογίας που εκτελούνται από τους εκπαιδευόμενους μεμονωμένα και από τεχνικές οι οποίες εκτελούνται σε ζευγάρια εναλλάσσοντας τους ρόλους του επιτιθέμενου και του αμυνόμενου.
Οι τεχνικές αφορούν την εξουδετέρωση επιθέσεων άοπλων ή ένοπλων και ολοκληρώνονται χωρίς τη χρήση μυϊκής δύναμης αξιοποιώντας τους φυσικούς κανόνες και τη μηχανική του ανθρώπινου σώματος.
Ο κάθε μαθητής εισάγεται σταδιακά στη φιλοσοφία της τέχνης, μαθαίνει τα απαραίτητα συστατικά της και μέσα από τη συστηματική προπόνηση αναπτύσσει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά αλλά και τις δεξιότητες οι οποίες πέρα από την τεχνική κατάρτιση διαμορφώνουν την προσωπικότητά του στη φιλοσοφία της μη βίας.
Πλεονεκτήματα και Οφέλη
Τα οφέλη για τους ασκούμενους στο Aikido, πέρα από την εκμάθηση της τέχνης, είναι πολυδιάστατα.
Για το σώμα
δημιουργεί μια καλή φυσική κατάσταση, βελτιώνει το καρδιαγγειακό (αεροβική άσκηση) και το μυοσκελετικό σύστημα. Το σώμα διατηρείται χαλαρό ακόμη και σε δύσκολες καταστάσεις.
Για το νου
αυξάνει την αυτοπεποίθηση, βελτιώνει την συγκέντρωση, τη λειτουργία των αντανακλαστικών και αποφορτίζει από τα άγχη της καθημερινότητας.
Για το πνεύμα
ο τρόπος προσέγγισης (μη βία, επικέντρωση και οδήγηση του επιτιθέμενου) γίνεται τρόπος σκέψης και οδηγεί σε ένα αποτελεσματικό τρόπο διαχείρισης κρίσεων και επίλυσης προβλημάτων ο οποίος βρίσκει εφαρμογές σε όλους τους τομείς δραστηριοποίησης (στην οικογένεια, στην εργασία, στο πανεπιστήμιο).
Το Aikido αποτελεί μια ευχάριστη έκπληξη σε όσους το γνωρίζουν, αποτελεί μια υγιή δραστηριότητα η οποία εξελίσσεται παράλληλα με τις προτεραιότητες που θέτει ο καθένας μας στην ζωή του και βοηθάει τους ασκούμενους να γνωρίσουν τον εαυτό τους και τις δυνάμεις τους.
Η συγγραφή του άρθρου έγινε για λογαριασμό του ηλεκτρονικού περιοδικού «Είμαστε Γυναίκες» www.eimastegynaikes.gr από τους Αντώνη Πανταζόπουλο και Μάκη Κοσμίδη εκπαιδευτές Aikido στη σχολή Aikido Center (www.aikidocenter.gr).
